Welkom bij de e-learning “vrede”.

Je hebt gekozen om dit e-learningprogramma van 6 dagen één van de kernwoorden van de regel van de Binnenkamer wat meer te gaan verkennen: ‘Vrede’. 

Inleiding

Wanneer we bidden om vrede, dan gaat het vrijwel altijd over omstandigheden op de wereld waar oorlog of oorlogsdreiging heersen. En wanneer we tegen (onze) kinderen  of derden zeggen, dat ze met dat geruzie zouden moeten stoppen en vrede moeten gaan sluiten, dan gaat het over conflicten of hoogoplopende spanningen tussen andere personen. In de Bijbel heeft het begrip ‘vrede’ over het algemeen een wat andere betekenis. Daar ligt het accent vaker  op ‘innerlijke vrede’ of anders gezegd op een gemoedstoestand van vrede. In Genesis 15 vers 15 valt voor het eerst het woord vrede (sjaloom). Wanneer een woord in de Bijbel voor het eerst wordt gebruikt is dat bepalend voor de betekenis. God zegt daar tegen Abram: ‘Wat jou betreft: je zult in vrede met je voorouders verenigd worden.’ Herhaaldelijk klinkt in de Bijbel ‘Gaat heen in vrede’. Dit wordt letterlijk bedoeld, maar ook bij het sterven van mensen. In deze uitdrukking gaat het duidelijk om de gemoedstoestand van iemand en is het ‘Gaat heen in vrede’ ook een zegenwens. In Psalm 119 vers 165 lezen we: ‘Groot is de vrede voor wie uw wet beminnen, zij vinden geen hindernis op hun weg’. Vredevinding wordt hier gekoppeld aan het internaliseren van Gods leefaanwijzingen. Toen Jezus de discipelen uitzond om het evangelie te gaan verkondigen, gaf hij hen mee: ‘Groet de bewoners van het huis dat je binnengaat. Laat jullie vrede over dat huis komen, als het dat waard is. Maar als het dat niet waard is, laat dan die vrede naar je terugkeren.’ (Mt  10 vers 13). Dat is opmerkelijk! Jezus zegt met zoveel woorden dat je je (innerlijke) vrede kunt delen met anderen, mits ze daarvoor openstaan. Zo niet, dan zou die vrede verloren gaan en is het dus beter dat die naar je terugkeert. Na de kruisiging van Jezus zitten de discipelen bij elkaar. Ze zijn (doods)bang en hebben de deuren gesloten. Plotseling staat Jezus in hun midden en zegt: ‘Ik wens jullie vrede’, toont zijn (doorboorde) handen en (ingestoken) zijde en zegt nogmaals: ‘Ik wens jullie vrede. Zoals de Vader mij heeft uitgezonden, zo zend ik jullie uit.’ Daarna blies hij over hen en zei: ‘Ontvang de heilige Geest. Als jullie iemands zonden vergeven, dan zijn ze vergeven;  vergeven jullie ze niet, dan zijn ze niet vergeven.’ Dat laatste is in wezen hetzelfde als dat laten terugkeren van de vrede, in die Mt-tekst. Paulus begint veel van zijn brieven met ‘Genade zij u en vrede van God, onze Vader, en van Jezus Christus, onze Heer’. Kortom, in het Bijbelse denken is ‘vrede’ niet alleen iets dat zich buiten een mens afspeelt en dan binnen kan komen; het is iets dat zich in een mens afspeelt en naar buiten gebracht kan worden.

Van Franciscus van Assisi is een, veel geciteerd, vredesgebed bekend. Dit gebed zal tot uitgangspunt dienen voor deze e-learning.

Heer, maak mij een instrument van Uw vrede.
Laat mij liefde brengen waar haat heerst,
laat mij vergeven wie mij beledigde,
laat mij verzoenen wie in onmin leven,
laat mij geloof brengen aan wie twijfelt,
laat mij waarheid brengen aan wie dwaalt,
laat mij hoop brengen aan wie wanhoopt,
laat mij licht brengen aan wie in duisternis is,
laat mij vreugde brengen aan wie bedroefd zijn.

Laat mij niet zoeken getroost te worden, maar te troosten,
niet begrepen te worden, maar te begrijpen,
niet bemind te worden, maar te beminnen.
Want het is toch door te geven, dat men ontvangt
door te verliezen, dat men vindt
door te vergeven, dat men vergiffenis ervaart
door te sterven, dat men verrijst tot het eeuwige leven. Amen.

De doelstellingen in dit gebed gaan, laten we eerlijk wezen, ver over onze grenzen heen. Maar ze stimuleren de niet aflatende richting van het streven (innerlijke) vrede te vinden.

Deze les over vrede kent voor elke dag een overdenking aan de hand van enkele regels van dit gebed.

Regels 1 en 2.

Voor Franciscus, en alle mystici, staat vast dat ‘mijn innerlijke vrede’ de articulering in een mens is van ‘Uw vrede’. ‘Moge ik een instrument zijn van vrede’ betekent ‘Maak mij een instrument van Uw vrede. Laat mij liefde brengen waar haat heerst’.

Neem de tijd om deze regels rustig tot je te laten doordringen. Wat roepen ze op?.

Franciscus brengt een verandering, zeg maar omkering aan, in de richting van de eigen drijfveren:

Laat mij vergeven wie mij beledigde……………..
Laat mij niet zoeken getroost te worden, maar te troosten,
Niet begrepen te worden, maar te begrijpen,
niet bemind te worden, maar te beminnen.

De omkering van de drijfveren manifesteren zich in het volgende:

Laat mij liefde brengen waar haat heerst
Laat mij verzoenen wie in onmin leven
Laat mij geloof brengen aan wie twijfelt
Laat mij brengen aan wie wanhoopt
Laat mij licht breng aan wie in duisternis is
Laat mij vreugde brengen aan wie bedroefd is

Pas nu keert de beweging weer terug:

Want het is toch door te geven, dat men ontvangt
Door te verliezen, dan men vindt
Door te vergeven, dat men vergiffenis ervaart
Door te sterven, dat men verrijst tot het eeuwige leven.

Een meer eigentijdse staatsman/mysticus, Dag Hammerskjöld, leert het volgende:

Het streven naar vrede en vooruitgang zal niet in een paar jaar eindigen in een overwinning of nederlaag. Het nastreven van vrede en vooruitgang, met haar probeersels en fouten, haar successen en tegenslagen, kan nooit worden versoepeld of nooit worden opgegeven.

Jezus zei/zegt: ‘Ik wens jullie vrede’. Identificeer je eens met deze woorden en zeg in gedachten: ‘Ik wens jullie vrede’. Wat roept dat op, wat doet dat? En stel je nu eens voor dat je dat tegen concrete mensen uit je huidige leven zou zeggen; mensen met wie je geheel verschillende relaties hebt en voor wie je uiteenlopende gevoelens koestert. Wat zijn de verschillen, de warme gevoelens en de ‘dat nooit’s ‘?