Welkom bij de e-learning “bid”
Inleiding
Je hebt gekozen om dit e-learningprogramma van 6 weken één van de kernwoorden van de regel van de Binnenkamer wat meer te gaan verkennen: ‘Bid’. Klik op onderstaande tabs voor de toelichting per week.
Anneke Kaai maakte een schilderij over de binnenkamer en verteld over dit schilderij: ‘De juiste plaats om te bidden, zegt Jezus, is je binnenkamer. Dat kan een stille plaats binnen in je huis zijn, maar het kan ook een terugtrekken in je zelf betekenen, waardoor er ruimte ontstaat voor gesprek met je Vader die in het verborgene is. Dat mysterie heb ik verbeeld in dit schilderij. De binnenkamer die hier geschilderd is, is geïnspireerd op de twee kamers waaruit een hart bestaat, de verticale serene lijnen geven het contact met God die in het verborgene is, weer’.
In ons bidden worden wij met God verbonden en stemmen wij af op Zijn Aanwezigheid. We roepen God aan en loven hem in een afwisselende stroom van ontvangen en geven.
Biddend kunnen we groeien in een christelijke grondhouding van recht doen, van eerbied hebben en zorgdragen voor de schepping en van het leiden van een sober leven. We bidden zowel individueel als samen met anderen. Zo zoeken we de innerlijke stilte en de verbondenheid met elkaar. Ons persoonlijk en gezamenlijk gebed is gebaat bij regelmaat. Bidden en Bijbellezen zijn ten nauwste met elkaar verbonden.
We weten niet of je überhaupt vertrouwd bent met bidden. Daarom is onze eerste stap voor onszelf een beeld te krijgen of en hoe je bidt. Want misschien is bidden
- iets heel nieuws voor je en wil je weten wat het is.
- iets dat je ooit gedaan hebt maar waar je ergens gedurende je leven mee bent gestopt – iets wat je nieuw leven in wilt blazen, maar je weet niet hoe – de gewaarwording dat God je voed met honger naar Hem.
Het kan ook zijn dat bidden
- Iets is wat je regelmatig doet, bijvoorbeeld bij iedere maaltijd, of aan het begin of aan het eind van de dag.
Of denk ook eens aan
- Dat schietgebedje op de fiets
- De kaars die je hebt aangestoken voor iemand toen je een kerk of een stilteruimte binnen stapte
- De stiltewandeling die je maakte en wat er toen door je heen ging
- De ontroering bij het zien van een kunstwerk of bij het horen van muziek
Schrijf gedurende de komende week op hoe je eigen gebedspraktijk eruit ziet. Je kunt die momenten opschrijven waarop je hebt gebeden, waar dat was, en wat de aanleiding was. Je kunt ook terugkijken op een langere periode in je leven en die momenten noteren waarop je bewust was dat je hebt gebeden.
En beluister het lied uit Taizé: Atme in uns, heiliger Geist
Heer, leer ons bidden (Lucas 11;1) Deze vraag stelt één van de leerlingen aan Jezus. Bidden zal voor de leerlingen niet iets geheel nieuws geweest zijn. Binnen de joodse traditie waarin ze opgegroeid waren en waarin ze leefden is het dagelijks gebed een vast onderdeel van het leven. En toch wilden ze kennelijk op een andere manier leren bidden, op de manier zoals ze het Jezus zagen doen.
Dat brengt ons bij de vraag: wat is bidden eigenlijk? Als we ervan uitgaan dat bidden in gesprek met God zijn is dan zijn er twee gesprekspartners: God, Zijn levende Aanwezigheid en de bidder, jij. Hoe krijgt het gesprek gestalte, wie spreekt, wanneer en hoe?
Lees onderstaande tekst van Teresa van Avila een paar keer rustig door. Wat valt je op? Wat raakt je? Noteer het voor jezelf.
In mijn hart – Teresa van Avila
Mijn God,
ik hoef niet naar de hemel te klimmen
om met U te spreken
en bij U mijn vreugde te vinden.
Ik moet mijn stem niet verheffen om met U te praten.
Al fluisterde ik heel zacht,
U hoort mij reeds; want U bent in mij,
ik draag U in mijn hart…
Om U te zoeken,
heb ik geen vleugels nodig,
ik heb me enkel stil te houden,
in mijzelf te kijken,
me niet te verwijderen van een zo hoge Gast.
Als bij mijn broeder,
mijn beste vriend,
mag ik bij U vertoeven,
u zeggen wat mij kwelt,
U vragen mij te helpen: ik weet
dat Gij mijn God en Vader zijt
en ik uw kind.
Theresia van Avila (1515-1584)
Je kunt dit muziekfragment beluisteren op https://www.youtube.com/watch?v=IKpWgAtfCRE
Bidden is staan in een wederkerige communicatie.
Bidden, van de mens uit gezien, is bewust contact zoeken, afstemmen op en je openen, ontvankelijk zijn voor en je oriënteren op de Bron van je leven.
De Bron van je leven, God, die de oorsprong van je bestaan is, zoekt zijn weg naar jou en spreekt op verschillende toonaarden tot je.
Laten we het beeld van de bloem gebruiken als metafoor voor de communicatie tussen God en mens.
Zoals de zonnebloem niet anders kan dan zich te richten op de zon, zo zijn wij mensen in wezen gericht op God en God op mensen. Het gebed is een manier om bewust open te staan voor de communicatie met God.
Deze week nodigen we je uit om te verwijlen bij het beeld van de zonnebloem die zich richt op de zon als beeld van het gebed. De zonnebloem opent zich als de zon op haar schijnt, vangt haar stralen op en drinkt haar warmte in en komt tot bloei.
Zoals de bloem zijn kelk heft naar de zon
een boom zijn armen uitbreidt naar de hemel,
ja zelfs het zaad, diep in de akkergrond,
zoekt naar het licht en opstaat om te leven,
zo zoekt ons hart naar U, o eeuwig licht,
zo taalt ons lied naar U, o God van vrede. ( lied 220: 1)
Neem de tijd om de foto en het gedicht in je op te nemen.
Wat zie je?
Waar word je aandacht naar toe getrokken?
Hoe spreekt die beeld tot je?
Wat beluister je?
Je kunt ook op een plek waar je het liefst bent een bloem plaatsen als een zichtbare verwijzing naar je gerichtheid op God. Je kunt de gedachten die je te binnen schieten gedurende de periode dat je de bloem ziet staan opschrijven.
Bidden in de binnenkamer
Nadat we ons de vorige keer als het ware als een bloem hebben uitgestrekt naar de Zon, maken we nu de omgekeerde beweging, die naar binnen, naar onze eigen binnenkamer. ‘Maar gij, wanneer gij bidt, ga in uw binnenkamer, sluit uw deur en bid tot uw Vader in het verborgene’ zegt Jezus tegen zijn leerlingen. (Matteüs 6:6)
De binnenkamer is geen lege ruimte, maar vol van de aanwezigheid van de Eeuwige. Aurelius Augustinus (354-430) schreef het volgende over de binnenkamer:
Veel te laat heb ik jou lief gekregen
schoonheid wat ben je oud wat ben je nieuw
veel te laat heb ik jou lief gekregen.
Binnen in mij was je, ik was buiten
en ik zocht jou als een ziende blinde
buiten mij, en uitgestort als water
liep ik van jou weg en liep verloren
tussen zoveel schoonheid die niet jij was.
Toen heb jij geroepen en geschreeuwd,
door mijn doofheid ben jij heen gebroken.
Oogverblindend ben jij opgedaagd
om mijn blindheid op de vlucht te jagen.
Geuren deed jij en ik haalde adem,
nog snak ik naar adem en naar jou.
Proeven deed ik jou en sindsdien dorst ik,
honger ik naar jou. Mij, lichtgeraakte,
heb jij doen ontbranden. En nu brand ik
lichterlaaie naar jou toe, om vrede.
Het binnengaan in je eigen binnenkamer is als een weg die je gaat, een weg die niet vanzelf gaat, sommigen zeggen dat de weg naar binnen de langste weg is. Tegelijkertijd is ze misschien wel de mooiste weg. De weg naar binnen is geen snelweg,ze vraagt om rust, om stilte, om geduld en om enige oefening. Je zult merken dat je als je de weg naar de binnenkamer gaat er misschien wel wat dwars kan liggen wat die weg blokkeert.
Etty Hillesum verwoorde dat zo:
‘Binnen in me zit een hele diepe put.
En daarin zit God.
Soms kan ik erbij.
Vaak ligt er stenen en gruis voor de put.
Dan is God begraven.
Als ik dan mijn hoofd in mijn handen verberg dan ervaar ik dat God binnen in mij is.
En dan zeg ik: ruim het puin uit je leven en dan komt God weer tevoorschijn.’
Hieronder staat een oefening die je zou kunnen doen om naar de je eigen Binnenkamer te gaan Gun jezelf de tijd en herhaal de oefening de komende tijd een aantal keren. Schrijf na afloop op wat je opmerkt en waarneemt.
Oefening:
Ga naar een plek waar je een tijdje rustig kunt zitten en verwijlen, waar je niet gestoord kunt worden door geluiden van een telefoon, je pc.
Ga rechtop zitten en sluit je ogen.
Richt je aandacht op de geluiden buiten en neem die waar.
Richt je aandacht op de geluiden in huis en neem die waar
Richt je aandacht op wat er binnen in je leeft en neem dat waar.
Spreek in gedachten of hardop enkele keren ‘Jezus Christus, Zoon van God, ontferm U over mij’.
Of bid een regel van één van de psalmen; bijv.
Psalm 42: ‘Zoals een hinde smacht naar stromend, zo smacht mijn ziel naar u, o God’
Of luister naar dit lied; Gott lass meine Gedanken zich sammeln zu dir.
Spreek tot God als tot een vriend
Hieronder zie je de icoon van de vriendschap.
Deze icoon is één van de oudste Egyptische iconen die we kennen, het komt uit de 6e eeuw en het origineel hangt in het Louvre in Parijs.
De icoon wordt niet voor niets de vriendschapsicoon genoemd.
Aan de rechterkant zie je Menas, aan de linkerkant zie je Jezus afgebeeld.
We zien dat Jezus zijn arm om Menas heenslaat, zoals een vriend dat kan doen. (1)
‘Ik noem jullie mijn vrienden (2)’ zegt Jezus. Basis voor die vriendschap is het onderlinge vertrouwen. Vanuit dat vertrouwen kunnen we spreken tot Jezus, tot God.
Oefening:
Ga naar je binnenkamer, zoals we dat in de vorige oefening hebben geleerd.
Zoek daarvoor een rustige plek op, een plek waar je graag bent of stel je voor dat je op die plek bent. Stel je voor dat Jezus bij je komt zitten.
Neem de tijd en spreek vrijuit met Hem over wat je bezig houdt, spreek met Jezus als met een vriend.
En als alles gezegd is, luister dan.
Zegt Hij iets terug?
_______________________________
(1) Meer achtergrondinformatie over deze icoon kun je o.a. vinden op https://www.oecumene.nl/files/WZ/2010_Bijdrage.pdf?ml=0&iframe=0
(2) Johannes 15:15
Zo licht als een veertje
Luister om te beginnen naar dit lied van Margret Rizza: You are the center
Deze week maken we kennis met een manier van bidden die vooral door stilte gekenmerkt wordt. In die stilte willen we verwijlen in de nabijheid van God, die in ons is en om ons heen. Want in Hem leven wij, bewegen wij en zijn wij.
‘Ik heb mij nu zo luid tot u gericht
dat uw zwijgen is gaan klinken
naar de stilte in een bladstil bos
nadat er ’s nachts uit een tent
een kind geroepen heeft en het was
het mijne niet. Ik twijfel niet
aan uw bestaan zo lang u tot mij zwijgt.
Het is aan mij,
U laat mij vrij om uit uw echoënde stilte op te staan.
Nu is de stilte doorgaans voor de meesten van ons niet hetzelfde als leegte.
Juist wanneer het stil wordt merken we de drukte in ons hoofd, hoe gedachten alle kanten op gaan, merken we de onrust in ons lichaam en in onze gevoelens.
Daarom kiezen we voordat we dit gebed beginnen een zogenaamd ‘heilig woord’ dat ons op een zachte manier helpt ons te focussen als onze gedachten en gevoelens ons afleiden van het centrum van ons leven.
Je kunt daarbij aan een woord denken als Liefde, Zachtheid, Mildheid, Vader.
Het kan ook een korte zin zijn zoals Bron van leven, dragende Hand, Goede Herder.
Steeds wanneer je gedachten dus afdwalen neem je dit woord ter hand, je spreekt het in gedachten uit of hardop.
Oefening:
Ga naar je binnenkamer.
Ga rechtop zitten en sluit je ogen.
Richt je aandacht op de geluiden buiten en neem die waar.
Richt je aandacht op de geluiden in huis en neem die waar
Richt je aandacht op wat er binnen in je leeft en neem dat waar.
Probeer nu een tijdje onbeweeglijk te zitten.
Neem de stilte waar in je benen Neem de stilte waar je in romp
Neem de stilte waar in je hoofd. Spreek nu je ‘heilig woord’ uit.
Stel je open voor de Aanwezige
Wanneer je gedachten afdwalen spreek je in gedachten of zachtjes je ‘heilige woord’ uit om je weer te richten op de Aanwezige.
___________________________
(1) Handelingen 17;28
(2) Willem Jan Otten, Uit: Eindaugustuswind
Afronding van deze serie e-learning:
In de afgelopen weken ben je bezig geweest met een verkenning van één van de kernwoorden van de regel van de Binnenkamer.
Hoe is je route tot nu toe geweest?
Waar sta je nu?
Hoe ga je verder?
Als gebed voor de weg die je vanaf hier gaat bid ik je de woorden van de hl. Brigitte van Zweden toe: Herre, visa mig vägen
Vertaling: Heer wijs mij de weg en maak me bereid die te gaan. Geef vrede in mijn hart
https://www.youtube.com/watch?v=k47fQ2CNqQU